Od soboty 12 lutego można zgłaszać wnioski o odszkodowanie za działania
niepożądane po szczepionkach przeciw COVID-19. Jak wysoką rekompensatę
będzie można uzyskać i komu ona przysługuje? Wyjaśniamy krok po kroku.

1. Od teraz można składać wnioski o rekompensatę za NOP-y

Ustawa o Funduszu Kompensacyjnym Szczepień Ochronnych weszła w życie 27
stycznia 2022 roku. Jednak dopiero od 12 lutego pacjenci mogą zgłaszać
wnioski o odszkodowanie za działania niepożądane po szczepieniu przeciw
COVID-19.

Od 28 grudnia 2020 roku, czyli od kiedy w Polsce rozpoczęła się akcja
szczepień, do 11 lutego 2022 roku łącznie podano 52,4 mln dawek
szczepionek. W tym czasie odnotowano 18 174 przypadków niepożądanych
objawów poszczepiennych (NOP-ów), z czego ciężkie powikłania stanowiły
zaledwie 3,6 proc. (518 odnotowanych przypadków, stan na 31.01.2022 r.).

Czy wszystkie osoby, które doświadczyły NOP-ów będą mogły ubiegać się o
rekompensatę?

2. Rekompensaty za NOP-y. Skąd tyle kontrowersji?

Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych jest nowością dla Polski. W
pierwszym roku działania obejmie wyłącznie szczepienia przeciwko
COVID-19, ale od 2023 roku będzie rozstrzygać wnioski dotyczące
wszystkich obowiązkowych szczepień.

- Wcześniej wnioski o rekompensatę za NOP-y rozstrzygały wojewódzkie
komisje ds. orzekania o niepożądanych zdarzeniach medycznych. Działacze
społeczni i medyczni latami zabiegali o powołanie jedynego funduszu.
Miała to być instytucja, która dałaby ludziom poczucie bezpieczeństwa i
zachęciłaby do szczepień osoby, które się wahają - mówi prof. Joanna
Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu
Medycznego w Białymstoku.

Jednak wizja działaczy niezupełnie pokrywa się z rzeczywistością, a
forma, w jakiej będzie działał fundusz, budzi wiele kontrowersji. Po
pierwsze, eksperci zarzucają, że przewidziane kwoty rekompensaty są
bardzo niskie. Oprócz tego największej emocje budzi opłata w wysokości
200 zł, którą musi na początku uiścić każda osoba składająca wniosek.
Pieniądze zostaną zwrócone, ale tylko w przypadku pozytywnego
rozpatrzenia wniosku.

Po fali krytyki warunek ten nieco złagodzono. Osoby w trudnej sytuacji
materialnej będą mogły ubiegać się o zniesienie opłaty. Jednak powinny
udowodnić swój status finansowy poprzez wykazania zaświadczenia o
wysokości emerytury lub renty czy o korzystaniu ze świadczeń pomocy
społecznej. Zwolnienie następuje na podstawie analizy przesłanych
dokumentów.

3. Lepsze mniejsze rekompensaty niż żadne?

Zdaniem adwokat Ewy Rutkowskiej, ekspertki w dziedzinie prawa
farmaceutycznego, ochrony zdrowia i odpowiedzialności za produkt, wokół
funduszu kompensacyjnego panuje duże zamieszanie, a główną przyczyną
tego jest niezrozumienie niuansów prawnych.

- Przede wszystkim należy wyjaśnić, że przyjmując lek lub szczepionkę,
godzimy się na ewentualne skutki uboczne, jakie producent opisał w
charakterystyce produktu leczniczego (ChPL) – podkreśla mecenas Rutkowska.

Innymi słowy, jeśli w ulotce producent ostrzega, że nawet w rzadkich
przypadkach po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 może wystąpić
określone działanie niepożądane, jak przykładowo szok anafilaktyczny,
wówczas za wystąpienie takiej reakcji już nie ponosi odpowiedzialności
cywilnej.

- Dlatego uważam, że powołanie funduszu jest dobrym krokiem w kierunku
pacjentów. Natomiast jeśli chodzi o wysokość rekompensat, to powiedzmy
wprost: bez funduszu pacjent nie otrzymałby żadnego odszkodowania w
przypadku działania niepożądanego opisanego w ulotce. Lepsze więc są
takie rekompensaty niż żadne – mówi mecenas.

4. Słabe punkty funduszu. Kto nie dostanie odszkodowania?

Niestety fundusz ma też dwa słabe punkty. Po pierwsze rekompensaty są
przewidziane tylko dla pacjentów, którzy doświadczyli NOP-ów opisanych w
ulotkach. Oznacza to, że jeśli pacjent miał rzadkie lub nietypowe
powikłanie, o jakim producent nie wspomina w ChPL, nie ma możliwości
ubiegania się o odszkodowanie z funduszu.

Innym problemem jest wymóg hospitalizacji.

- O rekompensatę mogą ubiegać się tylko osoby, które doświadczyły szoku
anafilaktycznego z koniecznością obserwacji na szpitalnym oddziale lub
pacjenci, którzy wymagały co najmniej 14-dniowej hospitalizacji. Tak
więc osoba, która powiedzmy, miała zakrzepicę związaną ze szczepieniem i
spędziła w szpitalu 10 dni, już nie może liczyć na świadczenie z
funduszu. W ten sposób istotnie zawężono ilość spraw, które będą
rozpatrywane w nowym trybie, a pacjentom postawiono dosyć wysoko
poprzeczkę - podkreśla Ewa Rutkowska.

Zdaniem ekspertki fakt, że fundusz nie obejmuje powikłań nieopisanych w
ulotce oraz rozpatruje tylko najcięższe przypadki, powoduje, że wielu
pacjentów nie będzie mieć możliwości skorzystania z uproszczonej i
tańszej ścieżki, jaką jest postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.
Bez tego pozostaną im tylko procesy sądowe, które są długotrwałe i trudne.

- Największą trudność stanowi udowodnienie w procesie sądowym związku
przyczynowo skutkowego pomiędzy wykonanym szczepieniem a daną chorobą.
Inne okoliczności, jak przykładowo istniejące wcześniej u pacjenta
czynniki ryzyka danej choroby czy stosowane przewlekle leki, mogą być
przyczynami danej choroby, którą pacjent wiąże ze szczepieniem. Wtedy
nie będzie on mógł udowodnić jej związku przyczynowego z podaniem
szczepionki - wyjaśnia adwokat Ewa Rutkowska.

5. Kto może ubiegać się o odszkodowanie za NOP-y po szczepieniu przeciw
COVID-19?

Ustawa o Funduszu Kompensacyjnym przewiduje, że o świadczenia
kompensacyjne będą mogły ubiegać się osoby, które doświadczyły NOP-ów od
początku akcji szczepień przeciw COVID-19.

Odszkodowania finansowe będą przyznawane:

3 tys. zł w przypadku obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym lub
izbie przyjęć w związku z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego;
10 tys. zł w przypadku hospitalizacji w związku z wystąpieniem wstrząsu
anafilaktycznego trwającej krócej niż 14 dni;
od 10 do 20 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 14 dni do 30
dni;
od 21 do 35 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 31 dni do 50
dni;
od 36 do 50 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 51 dni do 70
dni;
od 51 do 65 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 71 dni do 90
dni;
od 66 do 89 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej od 91 dni do
120 dni;
100 tys. w przypadku hospitalizacji trwającej powyżej 120 dni.

https://portal.abczdrowie.pl/w-zycie-wchodzi-ustawa-o-nop-ach-komu-bedzie-przyslugiwalo-odszkodowanie